2019 yılının sonlarında Çin’de ortaya çıkan ve kısa zamanda tüm dünyaya yayılan Covid-19 virüsü herkesin hayatını derinden etkilemeye devam ediyor. Bu pandemi döneminde insanlar bir taraftan sağlık endişeleri ile değişik kısıtlamalar ile kendilerini garantiye almaya çalışırken diğer yandan zorunlu ihtiyaçlar sebebiyle günlük hayatlarına devam etmek zorunda kalıyorlar. Bu dönemin en riskli meslek gruplarından olan diş hekimliği çalışanları şüphesiz ki hem kendi sağlıkları hem de tedavilerini üstlendikleri hastaları açısından en riskli meslek grubunu oluşturmaktadır. Diş hekimliğinde Covid-19 virüsü ile alınacak en önemli önlemlerin başında maske kullanımı gelmektedir.
Diş hekimliği kullanımında genel olarak 2 farklı tür maskeden bahsetmek mümkündür. Bunlardan birincisi pandemi öncesi dönemde tüm hekimler tarafından kullanılan basit cerrahi maskeler (Şekil 1) ve ikincisi ise bu dönemde kullanıma giren N 95 maskeler (Şekil 2).
Hastaları ile yakın planda çalışan diş hekimleri yukarıda da belirttiğim gibi cerrahi maskeleri kullanırlardı. Bu maskeler daha çok çalışan hekimi değil hastayı korumaktadır. Bunun sebebi bu maskelerin çalışan hekimin ağzından çıkan partikülleri tutarak hastaya ulaşmasını engellemesidir. Dışarıdan hekime gelebilecek olan partikülleri ise %95 oranında engeller.
Şekil 1 – Cerrahi Maske
N 95 gibi daha koruyucu maskeler ise daha küçük partikülleri geçirmez ve koruyuculuk oranları %99 oranındadır. Söz konusu bu maskeler onu takan kişiyi korumak için geliştirilmiştir ve 2 farklı çeşidi vardır. 1. Tip N 95 maske düz olarak üretilmiş olup bunu kullanan kişi bir süre sonra nefes alıp vermekte zorlanabilmektedir. 2. Tip N 95 maskelerde ise kişinin nefes alıp vermesini kolaylaştırmak için maske üzerine geçirgenliği arttırmak için bir ventil yerleştirilmiştir. Buda demek oluyor ki ventilli N 95 maskelerde kullanıcı tarafından verilen nefesteki partiküller maskeden ortama geçmeye müsaittir. Buna karşılık dışarıdan gelecek partiküllere karşı maskeyi kullanan kişiyi korumaktadır. Kısaca özetlemek gerekirse diş hekimlerinin ventilli N 95 maske kullanması kendilerini hastadan gelebilecek virüs tehdidine karşı korur ancak hasta açısında hekimde herhangi bir risk var ise sıkıntı yaratabilir.
Şekil 2 – N95 Ventilli Maske
Pandemi döneminde söz konusu bu maskelerin ne sıklıkla değiştirilmesi gerektiği bazı kurallara bağlanarak genişletilmiş ve devamlı kullanım koşulları belirlenmiştir. Genişletilmiş kullanım; farklı hastalarda aynı N 95 maskesinin birden fazla kez kullanılmasını ifade etmektedir. Dişhekimliği pratiğinde aynı gün içerisinde çok fazla hasta bakılacağı durumlarda genişletilmiş kullanım tercih edilebilmektedir. Maske çıkartılmadan hastalar arası geçişlerde 8 saate kadar kullanılabilmektedir. Bununla birlikte tekrar kullanım için N 95 maskelerin mutlaka yüz ve maskeyi koruyan şeffaf siperlik (Şekil 3) ile beraber kullanılması gerekmektedir.
Şekil 3 – Siperlik
Aeratör, mikromotor kullanımı gibi Aerosol üreten işlemleri takiben yüz siperliğinin kullanılmadığı, maskelerin kan, solunum veya burun salgıları veya hastalardan diğer vücut sıvıları ile kontamine olduğu durumlar N 95 maskelerin genişletilmiş kullanımları için uygun değildir. Bunun dışında bariz hasarlı ve nefes alınmakta zorlanılan maskeler ile hastalık bulaşmış veya hasta olduğu bilinen bireyler ile yakın temas sonrasında benzer şekilde N95 solunum maskeleri atılmalıdır.
Yukarıdaki bilgiler ışığında kliniğimizde hekimimiz hasta üzerinde uygulamalarda ventilli veya ventilsiz N 95 maskeler kullanılmaktadır. Ancak ventilli maske kullanımında hekimden hastaya olabilecek herhangi bir geçişi engellemek adına bu maskeler altına ve üstüne takılan 2 adet düz cerrahi maske ile kombine olarak kullanılmaktadır. Söz konusu bu kullanımda N 95 maskenin altına ve üstüne takılan cerrahi maskeler tek kullanımlık olup her hastada değiştirilmektedir.
Unutmayalım ki bu salgının en kısa zamanda sona ermesi herkesin alınacak tedbirlere uyması ile mümkün olacaktır. Cem Caniklioğlu Lingual Ortodonti Kliniği olarak herkese sağlıklı günler diliyoruz……
Yorum Yazın